Kan je zomaar foto’s van internet gebruiken voor je website? Nee, je zal moeten controleren of de foto rechtenvrij is. Anders riskeer je dat een advocaat namens de maker een schadevergoeding of boete vordert.

Hoe kan je controleren of een foto rechtenvrij is?

De veiligste weg is om een foto ‘rechtenvrij’ aan te schaffen. Dat kan gratis, er zijn honderden aanbieders van rechtenvrije foto’s op internet te vinden. Shutterstock en Pixabay zijn er een paar, maar ook Google zelf beidt rechtenvrije foto’s aan. Mijn tip: zorg dan wel dat je voor jezelf vastlegt dat je ze rechtenvrij verkrijgt. Mocht je jaren later een claim krijgen, dan moet je wel kunnen bewijzen dat je de foto rechtenvrij hebt verkregen.

Wat betekent rechtenvrije foto?

Dat betekent dat er geen auteursrecht meer op de foto rust, of dat de maker er voor gekozen heeft het auteursrecht ‘los te laten’. De Auteurswet bepaalt dat een foto, net als ieder ander creatief werk, 70 jaar na de dood van de maker rechtenvrij wordt. Dat zal je dan natuurlijk wel moeten checken. Ook kan het dat de maker er voor gekozen heeft de foto rechtenvrij te maken. Als de maker dat expliciet verklaart, bijvoorbeeld op zijn website of via een aanbieder van rechtenvrije foto’s, dat kan de maker niets meer claimen. Tenzij de maker wat beperkingen aangeeft, zoals bijvoorbeeld verplichte naamsvermelding, een maximale pixelgrootte, of het verbod de foto te bewerken.

Onrechtmatig gebruik foto

Wie een foto heeft gebruikt zonder toestemming van de maker, riskeert om aangeschreven te worden door een jurist, advocaat of deurwaarder, of door de maker/auteursrechthebbende zelf. Jet kan zijn dat de maker recht heeft op een vergoeding, maar wat je ook vaak ziet is dat enorme bedragen worden gevorderd aan schadevergoeding. Dan is het tijd om een advocaat te raadplegen. Zelf treed ik veel op in zaken waarin buitenlandse advocaten of juristen, opvallend vaak uit Duitsland of België, Nederlandse particulieren of bedrijven aanschrijven, en bedragen van € 1.000 tot € 2.000 vragen voor plaatsing van een foto op een website. In veel gevallen is er sprake van misbruik van recht, en is de kans klein dat zulke hoge bedragen door een rechter zouden worden toegekend.

Voorbeeld van een rechtszaak over 1 foto op een website

Gedaagde had ergens op zijn website een kleine foto geplaatst, een uitsnede van zomaar een anonieme foto van een gedekte tafel. Helaas voor gedaagde werken zoekmachines zoals Google ook op afbeelding, en dus ook op een deel van de afbeelding! Voor makers is het daarom een kleine moeite om alle foto’s terug te vinden die de maker ooit eens zelf op internet heeft geplaatst.

Namens de maker wordt eerst een bedrag van € 300,- gevorderd, twee jaar later sommeert een deurwaarder een bedrag van € 600,- te betalen. De zaak komt bij de kantonrechter en die oordeelt als volgt:

‘Tussen partijen is niet in geschil dat de foto auteursrechtelijk beschermd is en dat aan [eiseres] het recht toekomt de auteursrechten op de foto te beheren en te exploiteren, waaronder het recht om op te treden tegen auteursrechtinbreuken. Op grond van artikel 1 Auteurswet (Aw) heeft de auteursrechthebbende het uitsluitend recht om de foto openbaar te maken en te verveelvoudigen. Anderen mogen dit in beginsel alleen met voorafgaande toestemming van de rechthebbende, tenzij zij zich op een beperking van de Auteurswet kunnen beroepen. Dat laatste is in dit geval niet gesteld of gebleken. Verder komt aan de maker van de foto op grond van artikel 25 lid 1 sub a en sub c Aw in beginsel het recht toe op vermelding van zijn naam of een andere aanduiding als maker bij de foto en het recht om zich te verzetten tegen wijziging van de foto.’

De foto is zonder toestemming van [eiseres] in gewijzigde vorm en zonder naamsvermelding op de website

Daardoor is er inbreuk gemaakt op de hiervoor genoemde auteurs- en persoonlijkheidsrechten.

Nu de schade niet exact is vast te stellen, zal de kantonrechter deze begroten op een wijze die het meest in overeenstemming is met de aard van de geleden schade.

Uitgangspunt bij deze begroting is dat de auteursrechthebbende ten minste aanspraak kan maken op een schadevergoeding gelijk aan de licentievergoeding die verschuldigd zou zijn geweest, als er wel toestemming voor de verveelvoudiging was gevraagd.

De kantonrechter gaat daarom uit van het gemiddelde van de tarieven die gelden voor gebruik van een foto in de diverse pixelmaten tot één week op een website met een .nl domeinnaam. Dit gemiddelde bedraagt € 198,75 per foto. Gedaagde dient dat bedrag aan eiseres te vergoeden.

De kantonrechter acht het in dit geval redelijk om naast het bedrag aan gederfde licentievergoeding een opslag van 25% te hanteren als vergoeding voor geleden schade vanwege het ontbreken van de naamsvermelding en het gebruik in bewerkte vorm

De kantonrechter wijst ook nog een vergoeding toe voor kosten van onderzoek en opsporing, en de proceskosten komen ook voor rekening van de gedaagde. Uiteindelijk veroordeelt de rechter gedaagde om € 250,- aan schadevergoeding te betalen, en € 350,- aan proceskosten en buitengerechtelijke incassokosten. Al met al een bedrag van € 600,- plus natuurlijk verwijdering van de foto.

Conclusie

Als de foto zonder toestemming is geplaatst, dan kan het in een rechtszaak zomaar een bedrag van € 600,- gaan kosten voor 1 foto. Maar dat is dan inclusief de proceskosten. Bedrijven die gelijk exorbitante bedragen vragen zoals meer dan € 1.000,- voor 1 foto, vind ik verdacht.

Heeft u te maken met een foto op internet en wilt u de plaatser aanspreken, of juist hulp bij het verweren tegen een claim? Bel of mail met Carel Erasmus, hij hoort graag uw verhaal.

 

 

CAREL ERASMUS

CAREL ERASMUS

Advocaat en ondernemer

Carel Erasmus is advocaat en ondernemer. Carel procedeert regelmatig in uiteenlopende zaken, bij de Kantonrechter, Rechtbank en Hof. Een greep uit de recente rechtszaken: werknemersfraude, samenwerkingsconflicten, vastgoed, merk- en handelsnaamrecht, ontslag, vof-ontbinding, consumentenrecht. Carel is tevens enthousiast watersporter en oprichter van de eerste eFoil surfschool van Nederland.